Çalışmayan Şirket Vergi Öder Mi? – Hem Ciddi Hem Komik Bir Soru
Hadi bir düşünelim: Çalışmayan bir şirketin vergi ödeyip ödemediğini merak ederken, aklınızda bir an için şöyle bir soru belirdi mi? “Ya benim cebimden giden paralar, aslında çalışmayan bir şirketin vergi yükümlülüğüne mi gidiyor?!” Ne de olsa bu ülkede, her şey bir şekilde bizim cebimizden çıkıyor, değil mi?
Bu yazıyı yazarken, İzmir’deki evimde, güneşli bir öğleden sonra köpeğimi gezdirmektense ofisteki masama tıkılmanın verdiği o özel hazla derin düşüncelere daldım. “Çalışmayan şirket vergi öder mi?” sorusu, sadece vergi mevzuatını değil, bir nevi kendi hayatımın da anlamını sorgulamama yol açtı. “Şirketlerin çalışmıyor olmasının vergi ödememek için geçerli bir mazeret olup olmadığını” sorgularken, kafamda birkaç senaryo canlandı. Hadi gelin, bu soruyu birlikte inceleyelim.
Şirketin Çalışmıyor Olması: İşler Tıkırında Değil Mi?
Öncelikle, çalışmayan bir şirketin vergi ödeyip ödememesiyle ilgili yasal bir mevzuat var. Tabii ki “Çalışmayan şirket” derken kastettiğimiz şey, gerçekten de hiçbir gelir elde etmeyen, faaliyet göstermeyen bir şirket. Bu tür bir şirket, gelir elde etmiyorsa ve herhangi bir ticari faaliyet yapmıyorsa, “Gelir Vergisi” gibi bir yükümlülüğü olmayabilir. Ama işler o kadar basit değil, değil mi? İzmir’de bir kafenin boş boş durmasına bakıp “Aha, işte çalışmıyor, o zaman vergisiz!” diye düşünmek kolay ama gerçek bir vergi dairesi denetimiyle bu işler çetrefilleşebilir.
Aksi takdirde, şirketin bir şekilde gelir elde etmese de, sahip olduğu mallar, alacaklar veya diğer finansal kaynaklar üzerinden de bir takım vergi yükümlülükleri olabilir. Hani bazı işler vardır ya, yapmasan da bir şekilde sorun çıkar. İşte vergi de öyle bir şey. Çalışmayan bir şirket de “tüzel kişilik” olarak kabul edilir ve buna bağlı yükümlülükleri vardır.
İçimden Bir Ses: “Ama Benim Şirketim Çalışmıyor”
Tabii ki, her şirketin yöneticisi bu durumdan bir şekilde rahatsız olur. Mesela bir arkadaşım var, o da İzmir’de bir şirket kurmuştu. Ancak öyle bir “süper girişimci” ki, şirket bir türlü faaliyete geçmedi. Girişimcilik ruhu büyük ama birazcık da tembellik var. Hepimizde o arkadaş vardır. Şirketin vergi yükümlülüklerinden de, biraz kaçmak isteyen bu arkadaşın iç sesi ise şöyleydi:
“Ya aslında ben sadece hayal kuruyordum ya, şirket açmanın ne gereği vardı? Ama şimdi her yıl devletin bana gönderdiği vergi belgeleriyle başım dertte.”
Tabii, arkadaşım oraya kadar düşünmeyi pek beceremedi. Ama gerçekten de, o şirket vergi ödemeye devam ediyor. Çünkü işletme kaydı hala var ve her şey gözle görülür şekilde “legal” kabul ediliyor. Evet, bazen vergi dairesi bile, bir şey yapmadan durmanıza rağmen onlardan “neyin peşindesiniz?” tarzında rütbeli postalar gönderebiliyor. Hadi gelin bir örnek üzerinden düşünelim.
Gerçekten Vergi Ödemek Gerekiyor Mu?
Diyalog:
Ben: “Bir şirket hiç çalışmadığında vergi ödemek zorunda mı?”
Vergi uzmanı: “Evet, ama… ”
Ben: “Ama ne?”
Vergi uzmanı: “İyi bir avukatla anlaşmak, ‘Çalışmıyorum’ yazılı bir beyan göndermek yeterli.”
Ben: “Peki ya hâlâ vergi ödemek zorunda mıyım?”
Vergi uzmanı: “Evet.”
Siz ne diyorsunuz, değil mi? Cevap net: “Evet, vergi ödemek zorundasınız!” Kafanızdaki “Ama benim şirketim çalışmıyor” gibi o güzel umudu bir kenara bırakın, çünkü aslında burada işler çok basit değil. “Sadece ofisteki bilgisayarımı açıp kapatıp, odada takılmak mı?” diyebilirsiniz. Ama bunu yaparken aslında vergi yükümlülüklerinizden de kaçamayacağınız gerçeğiyle yüzleşiyorsunuz. Çalışmayan şirketin vergisi, şirketin faaliyet gösterip göstermediğine bakılmaksızın belirli kalemlerden oluşuyor.
Çalışmayan Şirketin Vergisini Ödemek Hakkında Birkaç Tüyom
Evet, her şey o kadar karmaşık olmayabilir. Eğer şirketiniz hiç bir gelir elde etmiyorsa ve tamamen faaliyetsizse, vergi yükümlülükleriniz sınırlı olacaktır. Bunun dışında “vergiden kaçmak” gibi bir düşünceniz varsa, bunun yasal bir yol olmadığını da bilmeniz gerek. Aslında, çoğu zaman bir şirketin sadece “faaliyet göstermemesi” vergi ödemekten kurtulmak için yeterli bir sebep olamayabiliyor.
Çalışmayan şirketlerin vergi yükümlülükleri, şirketin türüne, faaliyet alanına ve vergi mükellefi olup olmadığına göre değişir. Eğer gerçekten hiç gelir elde etmiyor, sadece mevcut varlıklarıyla yol alıyorsanız, bu durumda bazı vergilerden muaf olabilirsiniz. Fakat unutmayın, devlet bu konuda da oldukça titiz. Onlar da kendi paylarını almak için çabalarını sürdürecektir.
Sonuç Olarak
Çalışmayan bir şirketin vergi ödeme durumu, aslında her zaman daha karmaşık olabilir. İzmir’in sıcak sokaklarında dondurma yiyerek bir yanda gezdiğimde, “Bir şirket hiç çalışmazsa, vergiden muaf mı olur?” diye düşünmek çok kolay geliyor. Ama ne yazık ki, “hayalperest girişimci” zihniyetinden çıkıp, vergi mevzuatına girdiğimizde işler çok basit olmuyor.
Yani, eğer çalışmayan bir şirketiniz varsa ve vergiden kaçmaya çalışıyorsanız, o masum hayallerinizi biraz kenara bırakın. Çünkü vergi dairesi, her an sizi kontrol etmek için bekliyor! Şirketiniz çalışmıyor olabilir, ama vergi yükümlülükleri hala hayatınızda yerini buluyor.