Kategori: Makaleler

Kayığın Kökü Nedir? Felsefi Bir İnceleme Bir Filozofun Gözünden: Kayık ve Derin Sorular “Kayığın kökü nedir?” sorusu, ilk bakışta sıradan bir nesnenin, yani bir kayığın, kökenini sorgulayan basit bir soru gibi görünebilir. Ancak felsefi bir bakış açısıyla ele alındığında, bu soru çok daha derin bir anlam taşır. Felsefe, yalnızca bilinenin ötesini sorgulayan bir düşünsel çabadır; gerçekte, kayık yalnızca bir taşıma aracından ibaret değildir. Aynı zamanda varlık, kimlik ve gerçeklik üzerine daha büyük soruları gündeme getiren bir semboldür. Ontoloji, epistemoloji ve etik perspektiflerinden bakıldığında, kayığın kökü aslında daha geniş bir sorunun parçasıdır. Bu yazıda, kayığın kökünü, insanın varlıkla, bilgiyle ve doğru…

İlk Türk Yazısı Nerede? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak her iz, her taş, her sembol benim için bir hikâye anlatır. Yazı, insanlığın sessiz sesidir; geçmişin yankısıdır. İlk Türk yazısı da yalnızca bir taş üzerine kazınmış harflerden ibaret değildir; bir kimliğin, bir inancın, bir topluluk yapısının simgesidir. Bugün, “ilk Türk yazısı nerede?” sorusunu yalnızca tarihsel bir merakla değil, kültürel ve antropolojik bir derinlikle ele alacağız. Yazının İzinde: Orhun Vadisi’nden Yükselen Ses Türklerin bilinen ilk yazılı belgeleri, Orhun Yazıtları olarak adlandırılan metinlerdir. Moğolistan’ın Orhun Vadisi’nde bulunan bu taşlar, 8. yüzyıla tarihlenir. Ancak bu taşların değeri sadece yazılı olmalarından değil, toplumsal hafızayı…

Gömük Pipi Ameliyatı Nasıl Yapılır? Tarihten Günümüze Beden, Norm ve Tıp Üzerine Bir Yolculuk Bir tarihçi olarak geçmişin yalnızca savaşlardan ya da siyasal devrimlerden ibaret olmadığını bilirim. Bedenin tarihi, çoğu zaman toplumların sessiz dönüşümünü anlatır. Gömük pipi ameliyatı gibi tıbbi müdahaleler, sadece bir sağlık konusunu değil, aynı zamanda beden algısının, erkeklik normlarının ve toplumsal modernleşmenin tarihini de içinde taşır. Bu yazı, yalnızca “nasıl yapılır?” sorusuna değil, “neden yapılır?” ve “neye dönüşmüştür?” sorularına da tarihsel bir perspektiften yanıt arıyor. Geçmişte Bedenin Anlamı: Gizlenen, Şekillenen, Onarılan İnsan bedeni, her dönemde toplumların kimlik inşasında belirleyici bir unsur olmuştur. Antik dönemlerde bedenin kusursuzluğu, tanrısal…

Hapazlamak Ne Demek TDK? Bilimsel Merakla Dile, Beyne ve Kültüre Bakmak Dil, sadece kelimelerden oluşmaz; insanın düşünme biçimini, reflekslerini ve kültürel bilinçaltını taşır. Ben de “hapazlamak” kelimesini ilk duyduğumda bunun tam bir davranış sözcüğü olduğunu fark ettim. Peki, bu kelimenin kökeninde ne var? TDK ne diyor? Ve bilim, bu tür eylem odaklı kelimeleri nasıl açıklıyor? Gelin, dilin ve bilimin kesiştiği bir mercekten bakalım. Hapazlamak Ne Demek? TDK’nın Tanımıyla Başlayalım Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre hapazlamak, “bir şeyi birdenbire kapmak, yakalamak, avlamak ya da ağzına atmak” anlamına gelir. Genellikle ani, hızlı ve içgüdüsel bir hareketi anlatır. Örneğin, “çocuk elmayı hapazlayıverdi” deriz;…

Gök Hangi Dil? Ekonomik Düşüncenin Ufuklarında Bir Kavramsal Analiz Bir ekonomist olarak, her zaman kaynakların sınırlılığı ve seçimlerin maliyeti üzerine düşünürüm. İnsanlar sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken, aslında bir dil konuşurlar: ekonominin dili. Peki ya “Gök hangi dil?” sorusu bize ne söyler? Bu metaforik soru, doğanın, piyasanın ve insan davranışlarının birbirine nasıl seslendiğini anlamamızı sağlar. Gökyüzü gibi görünmez ama her şeyi kapsayan ekonomi, bir iletişim biçimidir; arz ve talep arasında konuşan görünmez bir dildir. Ekonominin Göğü: Görünmez Elin Sessiz Dili Adam Smith’in meşhur “görünmez el” kavramı, piyasaların kendi içinde düzen kurabilme kapasitesine işaret eder. Bu görünmez el, aslında ekonominin…

Evlilikte Kadın Hakları ve Toplumsal Denge: Birlikte Eşitliği Yeniden Düşünmek Evlilik üzerine konuşurken çoğu zaman sevgi, bağlılık ve ortak yaşamdan bahsederiz. Fakat bu ilişkinin içinde, toplumsal rollerin ve cinsiyet dinamiklerinin ne kadar etkili olduğunu çoğu zaman gözden kaçırırız. Ben bu yazıyı, bir insan olarak değil sadece bir cinsiyet temsilcisi olarak değil, toplumsal adalete inanan biri olarak kaleme alıyorum. Çünkü evlilik, sadece iki bireyin değil, aynı zamanda iki dünyayı —kadın ve erkeğin toplumsal beklentilerle şekillenmiş dünyalarını— bir araya getiriyor. Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Evliliğin Görünmeyen Dengesi Kadınlar yüzyıllardır evlilikte hem duygusal hem de sosyal olarak daha fazla sorumluluk üstlenmiş durumda. “Kadın…

Giriftlik: Edebiyatın Derinliklerinde Bir Anlam Yolculuğu Kelimelerin Gücü: Giriftlik Üzerine Edebiyatçı Bir Bakış Edebiyat, yalnızca kelimelerin bir araya gelmesinden ibaret bir sanat dalı değildir. Kelimeler, birer evren yaratır; cümleler birer köprü, anlatılar ise birer iz bırakır. Her kelime, bir dünyayı içerir ve o dünya her okurun gözünde farklı bir şekil alır. Bu nedenle, dilin gücünü, anlamın derinliklerini ve anlatıların dönüştürücü etkisini her zaman hissederiz. Kelimeler bazen bizleri hiç beklemediğimiz yerlere götürür, ruhumuzu onarır ya da bozar. İşte, bu gücün önemli bir örneğini “giriftlik” kelimesinde görmek mümkündür. TDK’ye göre giriftlik “karmaşıklık, iç içe geçmişlik” anlamına gelir. Ancak, edebiyat bağlamında bu kelimenin…

Hawaii Eskiden Nereye Bağlıydı? Bilimsel Merakla Tarihin İzinde Dünya haritasına baktığımızda Hawaii’nin, Pasifik Okyanusu’nun ortasında tek başına duran bir ada zinciri olduğunu görürüz. Peki hiç düşündünüz mü, bu adalar eskiden nereye bağlıydı? Yalnızca politik olarak değil, jeolojik olarak da Hawaii’nin geçmişi ilginç bir bilimsel hikâyeye dayanıyor. Gelin bu sorunun cevabını hem tarihsel hem de bilimsel merakla birlikte arayalım. Jeolojik Köken: Hawaii’nin Volkanik Doğuşu Hawaii, milyonlarca yıl öncesine uzanan volkanik aktivitelerle oluştu. Bugünkü adaların tamamı, Pasifik levhasının altındaki “sıcak nokta” (hotspot) adı verilen magmatik bir odaktan yükselen lavlarla meydana geldi. Yani Hawaii hiçbir kıtanın parçası değildi; aksine, okyanusun ortasında kendi başına…

Geven Nedir ve Ne İşe Yarar? Geven, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yetişen, halk arasında genellikle şifalı bitki olarak bilinen bir türdür. Latince ismi Genista olan bu bitki, baklagiller familyasına ait olup, çeşitli türleriyle tanınır. Gevenin tarihsel kullanım alanları ve sağlık üzerindeki etkileri, insanlık tarihinin uzun bir dönemine yayılmaktadır. Bu yazıda, gevenin ne olduğu, tarihsel arka planı, günümüzdeki kullanımları ve akademik tartışmaları üzerine derinlemesine bir inceleme yapacağız. Gevenin Tarihsel Arka Planı Gevenin kullanımı, tarihin derinliklerine kadar uzanır. Özellikle eski Yunan ve Roma dönemlerinde, bitkinin şifa verici özellikleri üzerine çeşitli yazılı kaynaklarda bahsedilmiştir. O dönemde, Geven, özellikle vücuda faydalı olduğu düşünülen bir bitki…

Bazı kelimeler vardır, kulağa tanıdık gelir ama anlamı bir türlü tam oturmaz. “Hamız” da onlardan biri. Bazen bir sofrada, bazen bir atasözünde karşımıza çıkar, ama “Ne demek bu hamız?” diye düşünürken kendimizi küçük bir dil yolculuğunun ortasında buluruz. Ben de bu yazıda, bu kelimeye hem duygusal hem analitik bir mercek tutmak istedim. Sonuçta, dil sadece anlam değil; aynı zamanda his, kültür ve bakış açısıdır. Haydi birlikte bakalım: TDK’ye göre “hamız” ne demekmiş ve biz bu kelimeyi nasıl yorumluyoruz? Hamız Ne Demek TDK’ye Göre? Türk Dil Kurumu’na göre “hamız” kelimesi Arapça kökenli olup “ekşi, mayhoş tat” anlamına gelir. Yani bir limonun…